Ụdị radieshon na-abụghị ionizing radieshon
Ụfọdụ ihe atụ nke radieshon na-adịghị ionizing bụ ìhè a na-ahụ anya, ebili mmiri redio, na microwaves (Infographic: Adriana Vargas/IAEA)
Radieshon na-abụghị ionizing bụ radieshon ike dị ala nke na-adịghị ike zuru oke iji wepụ electrons na atom ma ọ bụ ụmụ irighiri ihe, ma n'ime ihe ma ọ bụ ihe dị ndụ.Otú ọ dị, ike ya nwere ike ime ka ụmụ irighiri ihe ndị ahụ maa jijiji wee na-emepụta okpomọkụ.Nke a bụ, dịka ọmụmaatụ, ka oven microwave si arụ ọrụ.
Maka ọtụtụ ndị mmadụ, radieshon na-abụghị ionizing anaghị etinye ahụ ike ha n'ihe egwu.Otú ọ dị, ndị ọrụ na-akpakọrịta mgbe nile na ụfọdụ isi iyi nke radieshon na-abụghị ionizing nwere ike ịchọ usoro pụrụ iche iji chebe onwe ha pụọ na, dịka ọmụmaatụ, okpomọkụ a na-emepụta.
Ụfọdụ ihe atụ ndị ọzọ nke radieshon na-adịghị ionizing gụnyere ebili mmiri redio na ìhè a na-ahụ anya.Ìhè a na-ahụ anya bụ ụdị radieshon na-abụghị ionizing nke anya mmadụ nwere ike ịghọta.Na ebili mmiri redio bụ ụdị radieshon na-adịghị ionizing nke anya anyị na mmetụta uche ndị ọzọ na-adịghị ahụ anya, mana nke redio ọdịnala nwere ike depụta ya.
Ionizing radieshon
Ụfọdụ ihe atụ nke ionizing radieshon na-agụnye ụfọdụ ụdị ọgwụgwọ ọrịa kansa site na iji ụzarị gamma, X-ray, na radieshon na-apụta site na ihe redioaktivu eji na ụlọ ọrụ ike nuklia (Infographic: Adriana Vargas/IAEA)
Ionizing radieshon bụ ụdị radieshon nke ike dị otú ahụ nke na ọ nwere ike ịwepụ electrons na atọm ma ọ bụ ụmụ irighiri ihe, nke na-ebute mgbanwe na atomịk larịị mgbe mmekọrịta na ihe gụnyere ndụ ntule.Mgbanwe ndị dị otú ahụ na-agụnyekarị mmepụta nke ion (mkpụrụ ọkụ eletrik ma ọ bụ molecules) - ya mere okwu a bụ "ionizing" radieshon.
Na oke doses, ionizing radieshon nwere ike imebi mkpụrụ ndụ ma ọ bụ akụkụ ahụ anyị ma ọ bụ ọbụna kpatara ọnwụ.N'ime ojiji na doses ziri ezi yana usoro nchebe dị mkpa, ụdị radieshon a nwere ọtụtụ uru bara uru, dị ka mmepụta ume, na ụlọ ọrụ, na nyocha na nchọpụta ahụike na ọgwụgwọ ọrịa dị iche iche, dị ka ọrịa cancer.Ọ bụ ezie na iwu nke iji isi iyi nke radieshon na nchebe radieshon bụ ọrụ mba, IAEA na-enye nkwado ndị omebe iwu na ndị na-achịkwa site na usoro zuru oke nke ụkpụrụ nchekwa mba ụwa na-achọ ichebe ndị ọrụ na ndị ọrịa yana ndị òtù ọha na eze na gburugburu ebe obibi site na ike. emerụ mmetụta nke ionizing radieshon.
Na-abụghị ionizing na ionizing radieshon nwere dị iche iche wavelength, nke metụtara kpọmkwem ike ya.(Infographic: Adriana Vargas/IAEA).
Sayensị dị n'azụ ire ere redio na radieshon na-esi na ya pụta
Usoro nke atom redioaktivu na-esiwanyewanye ike site n'iwepụta irighiri ihe na ume ka a na-akpọ "ire ure redio".(Infographic: Adriana Vargas/IAEA)
Ionizing radieshon nwere ike si, dịka ọmụmaatụ,atọm (radioactive) anaghị akwụsi ikeka ha na-agbanwe n'ime ọnọdụ kwụsiri ike mgbe ha na-ahapụ ike.
Ọtụtụ atom ndị dị n'ụwa kwụsiri ike, ọkachasị n'ihi nhazi nke nha (neutrons na protons) na etiti ha (ma ọ bụ oghere).Otú ọ dị, n'ụdị ụfọdụ nke atọm na-adịghị akwụsi ike, nhazi nke ọnụ ọgụgụ protons na neutrons dị n'ime oghere ha anaghị ekwe ka ha jikọta ihe ndị ahụ ọnụ.Atọm ndị dị otú ahụ na-adịghị akwụsi ike ka a na-akpọ "atom redioaktivu".Mgbe atom redioaktivu rere ure, ha na-ahapụ ike n'ụdị nke ionizing radieshon (dịka ọmụmaatụ alpha particles, beta particles, gamma rays ma ọ bụ neutrons), nke, mgbe ejiri ya mee ihe n'enweghị nsogbu ma jiri ya mee ihe, nwere ike ịrụpụta uru dị iche iche.
Oge nzipu: Nov-11-2022